Når eit måleri syng

"Det er ikkje dette rummet; det er dikt," seier Hulda, ståande framfor eitt av måleria til venen Harriet Backer. Og svaret kjem straks, som eit letta sukk frå kunstnaren sjølv: "Aa, gudskjelov at du seier det. For det er det eg håper." Hulda fangar noko grunnleggjande i Harriets målingar: dei er ikkje berre rom – dei er rom stemt som musikk. Og Harriet, i si glade erkjenning, byrjar straks å forklare det umoglege i oppgåva ho har sett seg: "Det er mig ikkje om å gjera at det blir netop dette rummet, men allikevel må alle ting være på plass. Det er så rasende vanskelig. Ja, eigentleg er det umulig altså." Så peikar ho på detaljane som må stemme: "Især stolbenene og de forferdelige bordbenene. Også foldene i gardinene, som er striper, men ikke må være striper, lyset i flatene mellom foldene – ja alt må synge."
"Il faut que cela chant, Mademoiselle!" hadde læraren i Paris sagt. Og Harriet har bore dette med seg heile livet – at måleriet må synge. Det er ikkje teknikk eller imitasjon som tel, men den stille musikken i lyset, i linjene, i rytmen mellom ting. Som no, når Harriet spør varleg: "Nu sier du dette er et dikt, altså synger det litt, ikke sandt?"

 Og Hulda, som i mange år har kjempa med sine eigne uttrykk – på scena, i ord, i skrift – kjenner noko att. Ho skriv: "Eg veit ikkje kva det er, men alt Harriet målar vert so ætherisk, lufti er liksom levande og sveiper seg som ein draum um alle ting, so endå ein pinnestol og ein fælt bruk kommode vert umskapt til fagre syner – ei djup, rik og vedunderleg personleg kunst." Det er som om rommet Harriet målar ikkje berre fangar lys og møblar – men sjel. Hulda skriv vidare: "Eg tykkjer at Harriet alltid målar si eigi sjæl." Det er ei djup forståing mellom dei to skapande venene, som veit kva det krevst å få det indre til å finne form. Det handlar ikkje om å imitere røynda, men om å gi ho stemme.
Gamlestua på Kolbotn, Hulda og Arne Garborgs heim, 1896 av Harriet Backer Nasjonalmuseet
Nasjonalt Garborgsenter
Asker Museum